Jezus powiedział do arcykapłanów i starszych ludu: Co myślicie? Pewien człowiek miał dwóch synów.
Zwrócił się do pierwszego i rzekł: Dziecko, idź dzisiaj i pracuj w winnicy! Ten odpowiedział: Idę, panie!, lecz nie poszedł.
Zwrócił się do drugiego i to samo powiedział. Ten odparł: Nie chcę. Później jednak opamiętał się i poszedł.
Któryż z tych dwóch spełnił wolę ojca? Mówią Mu: Ten drugi.
Wtedy Jezus rzekł do nich: Zaprawdę, powiadam wam: Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego. Przyszedł bowiem do was Jan drogą sprawiedliwości, a wyście mu nie uwierzyli. Celnicy zaś i nierządnice uwierzyli mu. Wy patrzyliście na to, ale nawet później nie opamiętaliście się, żeby mu uwierzyć.
- Autor: św. Mateusz – nawrócony celnik, Apostoł i Ewangelista
- Czas powstania Ewangelii: ok. 75 r.n.e.
- Adresaci: Żydzi lub chrześcijanie nawróceni z judaizmu
- Główna myśl dzieła: Jezus dla Mateusza jest Nowym Mojżeszem, który ustanawia nowy porządek prawny (nową Torę) na Górze Błogosławieństw
- Miejsce zdarzenia: świątynia w Jerozolimie
- Bohaterowie: Jezus; arcykapłani i starsi ludu
- Kontekst: Jezus jest już po uroczystym wjeździe do świętego miasta. Teraz polemizuje z autorytetami religijnymi Izraela.
- Rodzaj: przypowieść Jezusa, czyli Jego opowiadanie, w którym opisuje szczególny przypadek, żeby wyjaśnić w sposób prosty jakąś prawdę. Tu metaforycznie Ojciec jest symbolem Boga, Winnicą jest Izrael, Synowie – ci, którzy są posłuszni lub nieposłuszni w Izraelu.
Jezus na początek zadaje pytanie: cóż wam się zdaje? Chce tym samym zainteresować rozmówców. Kieruje swoją przypowieść do arcykapłanów i starszych. Mówi o ojcu, który prosi, by synowie poszli do pracy w winnicy.
Pierwszy odpowiada pozytywnie na prośbę Ojca. Zwraca się do niego Panie (κύριε), co świadczyłoby o pełnym posłuszeństwie. Niestety nie wykonuje powziętego polecenia. Tu jak echo pojawiają się słowa z Mt 7,21: Nie każdy, który Mi mówi: “Panie, Panie!”, wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie.
Drugi syn, poproszony przez Ojca początkowo niechętnie podejmuje temat pracy. Mówi: nie chcę później jednak zreflektował się, opamiętał i poszedł.
Wreszcie Jezus pyta o dość logiczną sprawę, ale chce, żeby ta prosta odpowiedź padła z ust jego słuchaczy: Któryż z tych dwóch spełnił wolę ojca? (w. 31)
Jezus chce zasugerować arcykapłanom i starszym ludu, że to oni są owym „pierwszym synem”, który Boga nazywa Panem, a w rzeczywistości nie liczy się z Jego słowami i nie wypełnia ich.
Mocne okazuje się także Jezusowe wspomnienie „celników i nierządnic”. Często w ewangeliach możemy spotkać sformułowanie „celnicy i grzesznicy”, natomiast „celnicy i nierządnice” pojawia się tylko w tym miejscu – jeden raz we wszystkich ewangeliach.
Zarówno pierwszą jak i drugą grupę łączono z obecnością rzymskiego wojska na terenach izraelskich. Celnicy współpracowali z przedstawicielami Rzymu finansowo, natomiast nierządnice na sposób seksualny.
Na koniec Jezus wspomina Jana Chrzciciela oraz jego drogę sprawiedliwości, która także nie była mile widziana przez religijne autorytety. Droga sprawiedliwości, to postępowanie zgodne z wolą Bożą, to życie i zachowanie, którego wymaga od nas Bóg.
- metamelomai – żałować, zmienić zdanie, odczuwać wyrzuty; dotyczy zmiany odczuwania jakiejś sprawy; Drugiego syna najprościej mówiąc „szarpnęło serducho” i „ruszyły wyrzuty sumienia” – tak trzeba przetłumaczyć występujące tu greckie słowo (metamelomai) metamhlomai
- hai pornai – nierządnice – od tego źródłosowu pochodzi dzisiejsze słowo „pornografia”
- Na uwagę zasługuje też fakt, że w kilku manuskryptach (czyli starożytnych odpisach tej ewangelii) wersety 29 i 30 są ze sobą zamienione.
Najkrócej mówiąc Jezus przestrzega przed hipokryzją. On nie chce pięknych i wzniosłych słów i zobowiązań, za którymi w żaden sposób nie podążają czyny.
Bogu zależy na autentyczności, nigdy na udawaniu w relacjach z Nim i z kimkolwiek.
Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego.