Zbieranie grzybów w Polsce to coś więcej niż hobby – to element narodowej tradycji i sposób na kontakt z naturą. Każdej jesieni lasy pełne są rodzin, które z koszykami wyruszają na „polowanie” na borowiki, podgrzybki i kurki. Warto jednak pamiętać, że grzybobranie, choć powszechnie dostępne, podlega określonym zasadom i ograniczeniom, Santeos.pl podaje.
W 2025 roku przepisy leśne nie uległy dużym zmianom, ale rośnie nacisk na ochronę środowiska i rozsądne korzystanie z zasobów przyrody. W tym artykule wyjaśniamy, gdzie wolno zbierać grzyby, jakie gatunki są chronione, jak się przygotować i co warto mieć ze sobą, by grzybobranie było bezpieczne i przyjemne.
Czy w Polsce można zbierać grzyby bez zezwolenia?
Tak – w Polsce grzybobranie jest legalne i bezpłatne na większości terenów leśnych. Lasy Państwowe udostępniają swoje tereny każdemu, kto chce zbierać grzyby, o ile odbywa się to w sposób bezpieczny i z poszanowaniem przyrody. Wyjątek stanowią rezerwaty przyrody, parki narodowe oraz niektóre obszary ochrony ścisłej, gdzie zbiór grzybów jest zakazany. W tych miejscach obowiązuje pełna ochrona ekosystemu, a ingerencja w runo leśne – nawet przez wyrywanie pojedynczego grzyba – może skutkować mandatem do 500 zł. Warto więc sprawdzać tablice informacyjne przy wejściu do lasu.
W lasach prywatnych również można zbierać grzyby, ale zgodnie z prawem wymaga to zgody właściciela. Jeśli nie jest ona wyraźnie udzielona, najlepiej unikać takich terenów, aby nie narazić się na nieporozumienia.
Gdzie grzybobranie jest zabronione w 2025 roku
Zakaz zbierania grzybów obowiązuje głównie na obszarach chronionych. Dotyczy to zwłaszcza parków narodowych (np. Tatrzański, Kampinoski, Karkonoski), rezerwatów przyrody (np. Las Kabacki, Łosiowe Błota), stref ochrony gatunków oraz upraw leśnych i młodników do 4 metrów wysokości. W tych miejscach nie wolno wchodzić w głąb lasu, a zbieranie grzybów, mchów czy jagód jest surowo karane. Celem zakazów jest ochrona młodych drzew i gleby, która stanowi naturalne środowisko dla wielu gatunków owadów i mikroorganizmów.
Zasady odpowiedzialnego grzybobrania – co wolno, a czego nie
Podstawą bezpiecznego i legalnego zbierania grzybów jest znajomość kilku prostych zasad.
- Zbieraj tylko te grzyby, które dobrze znasz. Nie eksperymentuj – wiele trujących gatunków przypomina jadalne.
- Nie niszcz grzybów niejadalnych i trujących. Pełnią one ważną funkcję w ekosystemie.
- Nie wyrywaj grzybów z podłoża. Delikatnie wykręć je z ziemi lub przytnij nożykiem u podstawy, by nie uszkodzić grzybni.
- Nie depcz mchu i młodych roślin. Grzybnia znajduje się tuż pod powierzchnią i łatwo ją zniszczyć.
- Nie zostawiaj śmieci. Lasy Państwowe przypominają, że za zaśmiecanie grozi mandat do 500 zł.
- Zachowuj ciszę i spokój. W lasach mieszkają zwierzęta – hałas może je stresować, zwłaszcza w sezonie rozrodczym.
Zbieranie grzybów w Polsce jest więc przywilejem, który wymaga odpowiedzialności i świadomości ekologicznej.
Jak rozpoznać jadalne i trujące gatunki
W Polsce występuje około 1300 gatunków jadalnych grzybów i około 200 trujących, w tym kilka śmiertelnie niebezpiecznych. Najczęstsze pomyłki dotyczą muchomora sromotnikowego, który bywa mylony z kanią lub młodym borowikiem. Warto korzystać z atlasu grzybów lub aplikacji mobilnych, które pomagają rozpoznać gatunek po zdjęciu. Pamiętaj jednak, że aplikacje mogą się mylić – zawsze weryfikuj znalezisko w kilku źródłach. Bezpieczniej jest zbierać grzyby rurkowe (np. borowiki, podgrzybki, maślaki), ponieważ w tej grupie nie występują gatunki śmiertelnie trujące. Unikaj bardzo młodych lub nadpsutych okazów, które trudno rozpoznać.
Co zabrać ze sobą na grzybobranie
Dobry grzybiarz zawsze wychodzi do lasu przygotowany. W 2025 roku, przy coraz cieplejszych jesieniach i niestabilnej pogodzie, warto zadbać o odpowiedni ekwipunek.
Lista niezbędnych rzeczy:
- Kosz wiklinowy lub łubianka – zapewnia przewiew i chroni grzyby przed zaparzeniem.
- Nożyk z pędzelkiem – do wycinania i czyszczenia trzonów.
- Mapa lub aplikacja offline – w lesie często nie ma zasięgu.
- Woda i lekki prowiant – kilka godzin marszu potrafi zmęczyć.
- Telefon z naładowaną baterią i powerbankiem.
- Ubranie z długimi rękawami i nogawkami, czapka, repelent na kleszcze.
- Apteczka podręczna i latarka czołowa.
Jeśli planujesz dłuższy wypad, zabierz też płaszcz przeciwdeszczowy i worek na zabrudzone buty. Grzyby najlepiej układać kapeluszami do dołu, aby nie połamały się w transporcie.
Bezpieczeństwo w lesie – zasady, które ratują zdrowie
Zanim wejdziesz w głąb lasu, poinformuj bliskich, dokąd się wybierasz. Ustaw w telefonie lokalizację GPS i zapisuj punkty orientacyjne, by w razie zgubienia łatwo było wrócić. Nie schodź z wyznaczonych dróg w nieznanym terenie i nie wchodź na obszary oznaczone tabliczkami „Wstęp wzbroniony”. Unikaj samotnych wypraw, zwłaszcza przy złej pogodzie i w gęstych borach. Po powrocie obejrzyj całe ciało w poszukiwaniu kleszczy i dokładnie oczyść grzyby.
Tabela – zasady grzybobrania w Polsce 2025
| Zasada / Zakaz | Co oznacza w praktyce | Kara lub konsekwencja |
|---|---|---|
| Zbieranie w rezerwacie lub parku | Zakazane bez wyjątków | Mandat do 500 zł |
| Wyrwanie z grzybnią | Uszkodzenie środowiska | Ostrzeżenie / kara administracyjna |
| Zaśmiecanie lasu | Pozostawienie śmieci, niedopałków, plastiku | Mandat do 500 zł |
| Brak zgody właściciela lasu prywatnego | Wstęp bez pozwolenia | Możliwa interwencja straży leśnej |
| Niewłaściwe rozpoznanie gatunku | Spożycie trującego grzyba | Zatrucie / hospitalizacja |
Grzybobranie w Polsce w 2025 roku wciąż pozostaje przyjemnym i legalnym sposobem spędzania czasu, o ile przestrzegamy kilku prostych zasad. Wystarczy wiedzieć, gdzie wolno zbierać, jak rozpoznawać gatunki i jak dbać o przyrodę. Zadbaj o właściwe przygotowanie, ekwipunek i zdrowy rozsądek – wtedy każdy wypad do lasu stanie się bezpieczną przygodą. Grzyby nie uciekną, ale przyroda nie wybaczy nieodpowiedzialności – dlatego lepiej wrócić z połową koszyka niż zostawić po sobie ślad w lesie.
