Gdy upłynęły dni Ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, przynieśli Je do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu. Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego.
A żył w Jerozolimie człowiek, imieniem Symeon. Był to człowiek sprawiedliwy i pobożny, wyczekiwał pociechy Izraela, a Duch Święty spoczywał na nim. Jemu Duch Święty objawił, że nie ujrzy śmierci, aż zobaczy Mesjasza Pańskiego. Za natchnieniem więc Ducha przyszedł do świątyni. A gdy Rodzice wnosili Dzieciątko Jezus, aby postąpić z Nim według zwyczaju Prawa, on wziął Je w objęcia, błogosławił Boga i mówił:
„Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów: światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela”.
A Jego ojciec i Matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego:
„Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu”.
Była tam również prorokini Anna, córka Fanuela z pokolenia Asera, bardzo podeszła w latach. Od swego panieństwa siedem lat żyła z mężem i pozostawała wdową. Liczyła już osiemdziesiąty czwarty rok życia. Nie rozstawała się ze świątynią, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą. Przyszedłszy w tej właśnie chwili, sławiła Boga i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jerozolimy.
A gdy wypełnili wszystko według Prawa Pańskiego, wrócili do Galilei, do swego miasta – Nazaret. Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim.
- Autor: św. Łukasz – Syryjczyk pochodzący z Antiochii, lekarz (Kol 4, 14), towarzysz i współpracownik Pawła Apostoła
- Czas powstania Ewangelii: przedział czasowy od 80 do 90 roku.
- Miejsce spisania: Według Hieronima i Grzegorza z Nazjanzu Ewangelia powstała w Grecji, według innych świadectw – w Aleksandrii lub Rzymie.
- Adresaci: Chrześcijanie pochodzenia pogańskiego, co potwierdza treść ewangelii, w której autor konsekwentnie opuszcza to, co mogłoby razić i nie interesować nawróconych z pogaństwa; wyjaśnia też terminy, zwyczaje i święta żydowskie.
- Główna myśl dzieła: Misterium paschalne, Królestwo Boga i Ducha Świętego, uniwersalizm Dobrej Nowiny i nowej reguły życia, której wykładnią jest Ewangelia Zbawiciela. Dla ewangelisty historia zbawienia przyjmuje 3 okresy: 1. Czas Izraela- proroctwa i przygotowanie do pełni zbawienia, sięgające aż do Jana Chrzciciela; 2. Czas działalności mesjańskiej Jezusa, tzw. środek czasów – czas zbawienia; 3. Czas Kościoła- czas misji apostolskiej, dawania świadectwa, prześladowań.
- Miejsce zdarzenia: świątynia w Jerozolimie
- Bohaterowie: Jezus, Jego Rodzice: Maryja i Józef; Symeon; Anna
- Kontekst: relacja św. Łukasza jest kontynuacją opowiadania ewangelicznego, które nazywane jest tzw. Ewangelią Dzieciństwa
- Rodzaj: narracja z elementami hymnicznymi
- Warto zwrócić uwagę, że właśnie w tym miejscu swojego dzieła Łukasz nazywa Maryję i Józefa rodzicami
- Zgodnie ze zwyczajem Prawa kobieta po porodzie syna pozostawała nieczysta rytualnie. Dopiero 40 dnia od narodzin (w przypadku chłopca) była zobowiązana do złożenia ofiary w Świątyni. Prawo przewidywało także zwierzę, które miało zostać ofiarowane. Św. Łukasz zaznacza, że Maryja z Józefem składają ofiarę ubogich (nie stać ich było na złożenie ofiary z baranka). Warto przeczytać w tym miejscu dość krótki dwunasty rozdział z Księgi Kapłańskiej, w którym jest mowa o czynnościach, które powinna wykonać kobieta po porodzie.
- Symeon – św. Łukasz nazywa Go:
– sprawiedliwym (podobnie jak sprawiedliwymi byli Zachariasz i Elżbieta – 1,6)
– pobożnym (odznaczającym się wielką gorliwością w modlitwie i w wypełnianiu Prawa)
– oczekującym pocieszenia (o którym pisał prorok Izajasz, a które wiązało się z faktem nadejścia Mesjasza)
– prorokiem (choć nie bezpośrednio), który przemawia w mocy Ducha Świętego (z resztą ten sam Święty Duch prowadzi przecież Symeona do świątyni, by mógł doświadczyć Radości – Jezusa Mesjasza)
- Symeon wygłasza Hymn wielbiąc Boga za okazane sobie miłosierdzie. W wyznaniu Symeona możemy dostrzec wiele aluzji do zapowiedzi mesjańskich, które zapisał prorok Izajasz. Uznaje siebie za sługę, podczas gdy Jahwe jest jego Panem. Wielka tajemnica wyczekiwana przez tego Starca zaczyna się dziać na jego oczach – natchniony Duchem prorok zaznacza więc, że to, co „teraz” ujrzał jest szczytem jego oczekiwań i może już umrzeć szczęśliwy. Nazywa Jezusa „światłem na oświecenie pogan”, podkreślając tym samym ważną prawdę: to, co do tej pory było objawione tylko Izraelowi, teraz zostaje przekazane także wszystkim pozostałym. Jezus jest „światłością oświecającą każdego człowieka” (por. J 1,9)
- Dalej w uniesieniu prorockim Mędrzec wspomina, że Jezus „przeznaczony jest na upadek i powstanie wielu”. Słowa te są zapowiedzią reakcji na misję Jezusa. Wśród słuchających Jezusa będą tacy, którzy przyjmą Słowo, które Zbawca do nich kieruje i ci „powstaną”, ale nie zabraknie też tych, którzy odrzucą orędzie Zbawienia skazując samych siebie na „upadek”. Jezus będzie ponadto „znakiem sprzeciwu” – to On zostaje posłany przez Ojca po to, by objawić Jego wolę względem ludzkości. „Odrzucenie Jezusa”, który da się poznać z wymagającej nauki, dotknie także Jego Matkę – Maryję, której cierpienie zostało porównane przez Symeona do bólu, jaki odczuwa człowiek, gdy zostaje przebity mieczem.
- Słowom Symeona dziwią się nawet Maryja i Józef. Wydawać by się mogło, że dla Maryi, która doświadczyła momentu zwiastowania, nic nie będzie już zaskoczeniem. A jednak… Takich „niespodzianek” Maryja będzie miała jeszcze wiele…
- W usłyszanym fragmencie pojawia się jeszcze jedna postać – „prorokini Anna córka Fanuela z pokolenia Asera”, którą Ewangelista dość szczegółowo opisuje. Fanuel każe nam wspomnieć tu nazwę Penuel („oblicze Boga”), jaką Jakub nadaje miejscu, w którym toczy swoją nocną wewnętrzną walkę z aniołem (Rdz 32, 31). Pokolenie Asera natomiast nawiązuje do prestiżowego pochodzenia, a mianowicie syna Lei (. Rdz 30, 13). Anna jest więc kobietą o znaczących odniesieniach biblijnych, ściśle związaną z historią Izraela. Św. Łukasz zaznaczył też, że Anna prorokowała o Jezusie. Proroctwo jest wolną decyzją bycia i trwania w osobistej i bliskiej relacji z Bogiem; relacji miłości, z czego wynika wymowne świadectwo wiary i czci.
w. 26: καὶ πνεῦμα ἦν ἅγιον ἐπ’ αὐτό
Duch (który był) święty był nad nim
Cała mądrość Symeona nie pochodzi od niego, jest natomiast rzeczywistym darem Ducha.
w. 29: νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα,κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ·
Teraz pozwalasz odejść słudze swojemu, Władco, według słowa/rzeczy/sprawy swojej w pokoju
Przez usta dwóch Staruszków: Symeona i Anny, Bóg chce mi powiedzieć, że rzeczywiście oczekiwanie na Mesjasza dobiegło końca. On już jest. Już w mocy Ducha Świętego został rozpoznany przez dzisiejszych bohaterów Ewangelii. Ale ten sam Duch Święty obdarza swoją łaską każdego z nas, byśmy i my mogli właściwie rozpoznać to „Wydarzenie/Słowo”, którym jest przychodzący Jezus. To Bogu ducha winne Niemowlę okaże się być „znakiem sprzeciwu” nie dla innych, ale dla mnie. Będzie sprzeciwiało się mojemu grzechowi, mojej słabości, mojej bylejakości. Będzie Ono moim świętym wyrzutem sumienia, to Słowo Wcielone już jest Słowem Boga, które albo mogę przyjąć, rozważać, zachowywać i według Niego żyć, by powstać… albo mogę Je odrzucić, uznać za niewykonalne, pójść na duchową łatwizną i skazać siebie na upadek.
Zamiarem Boga nie było objawić ludzkości swojego Syna jako potężnego księcia niebios, który przychodzi w chwale i splendorze. Boży Syn rodzi się jako małe Dziecię i właśnie w tej postaci chce być przez nas przyjęty. On chce wzrastać razem z nami. Słowo chce wzrastać w każdym z nas, temu Słowu zawsze towarzyszy działanie Ducha Świętego, który przenika wszystko co w nas święte i grzeszne, prowokując do zdziwienia… Taka jest tajemnica rozpoznanego dziś przez Symeona i Annę Słowa, które stało się Ciałem.
Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu!