Jezus wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dopełnić w Jeruzalem. Tymczasem Piotr i towarzysze snem byli zmorzeni. Gdy się ocknęli, ujrzeli Jego chwałę i obydwu mężów, stojących przy Nim. Gdy oni się z Nim rozstawali, Piotr rzekł do Jezusa: “Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy. Postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza”. Nie wiedział bowiem, co mówi. Gdy jeszcze to mówił, pojawił się obłok i osłonił ich; zlękli się, gdy weszli w obłok. A z obłoku odezwał się głos: “To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie!” W chwili gdy odezwał się ten głos, okazało się, że Jezus jest sam. A oni zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie opowiedzieli o tym, co zobaczyli.
- Autor: św. Łukasz – Syryjczyk pochodzący z Antiochii, lekarz (Kol 4, 14), towarzysz i współpracownik Pawła Apostoła
- Czas powstania Ewangelii: przedział czasowy od 80 do 90 roku.
- Miejsce spisania: Według Hieronima i Grzegorza z Nazjanzu Ewangelia powstała w Grecji, według innych świadectw – w Aleksandrii lub Rzymie.
- Adresaci: Chrześcijanie pochodzenia pogańskiego, co potwierdza treść ewangelii, w której autor konsekwentnie opuszcza to, co mogłoby razić i nie interesować nawróconych z pogaństwa; wyjaśnia też terminy, zwyczaje i święta żydowskie.
- Główna myśl dzieła: Misterium paschalne, Królestwo Boga i Ducha Świętego, uniwersalizm Dobrej Nowiny i nowej reguły życia, której wykładnią jest Ewangelia Zbawiciela. Dla ewangelisty historia zbawienia przyjmuje 3 okresy: 1. Czas Izraela- proroctwa i przygotowanie do pełni zbawienia, sięgające aż do Jana Chrzciciela; 2. Czas działalności mesjańskiej Jezusa, tzw. środek czasów – czas zbawienia; 3. Czas Kościoła- czas misji apostolskiej, dawania świadectwa, prześladowań.
- Miejsce zdarzenia: góra przemienienia
- Bohaterowie: Jezus; uczniowie: Piotr, Jakub, Jan; postaci ST: Mojżesz i Eliasz
- Kontekst: Po wyznaniu Piotra wiary w Jezusa – Mesjasza oraz po pierwszej zapowiedzi męki i postawieniu warunków dotyczących uczniostwa, Jezus udaje się na Górę Przemienienia
- Rodzaj: wydarzenie
W relacji św. Łukasza przemienienie Jezusa dokonuje się w kontekście nauk dotyczących męki, śmierci i zmartwychwstania, które głosił Jezus. Bezpośrednio przed sceną przemienienia Jezus nauczał swoich apostołów o konieczności towarzyszenia Mu na drodze krzyża. Teraz zaprasza trzech spośród swoich apostołów: Piotra, Jakuba i Jana, by byli świadkami Jego chwały.
Ciężko dziś ustalić dokładne miejsce – górę – na którą wybrał się Jezus ze swoimi apostołami. Według najstarszej tradycji miała to być Góra Hermon – najwyższy szczyt w Libanie (2814 m n.p.m.), przy czym możliwość ta nie wydaje się zasadna ze względu na dużą odległość geograficzną od Galilei. Orygenes twierdził, że przemienienie dokonało się na Górze Tabor (588 m n.p.m.) – ta tradycja przetrwała do naszych czasów. Niestety w czasach Jezusa na Taborze stacjonował garnizon wojskowy, stąd wydaje się nieprawdopodobne, by to akurat ta góra miałaby być miejscem tego zjawiska. Ewangelista podkreśla, że przemienienie dokonuje się na „górze”. Góra to w tradycji biblijnej miejsce spotkania człowieka z wszechmocą Boga. I tego się trzymajmy…
Należy zwrócić uwagę, że przemiana Jezusa dokonuje się podczas modlitwy. Łukasz podkreśla, że podczas tej modlitwy i momentu przemienienia zmienia się twarz Jezusa, będąca odbiciem Jego wewnętrznych doświadczeń. Dalej ewangelista wspomina, że ubranie Jezusa stało się lśniąco białe, a nawet… lśniło jak błyskawica na niebie. Szata, ubranie w symbolice biblijnej oznacza godność człowieka, a wspomnienie światła błyskawicy nawiązuje do Wj 19,16 (objawieniu się Boga na Synaju), co świadczy o boskiej godności Jezusa.
Ukazanie się Mojżesza i Eliasza nie jest przypadkowe: obaj doświadczyli Bożej chwały na Synaju oraz obaj zniknęli w tajemniczych okolicznościach. Mojżesz – uznawany w Izraelu za prawodawcę – umarł, ale nikt nie zna miejsca jego grobu, a prorok Eliasz został uniesiony do nieba. Postaci te są reprezentantami Prawa i Proroków, którzy potwierdzają, że te dwa filary Sarego Testamantu dopełniają się w Jezusie. Obaj ukazują się w „chwale”, a więc w potędze i majestacie Boga. Łukasz ujawnia nam także treść rozmowy Jezusa z Mojżeszem i Eliaszem. Tematem jest Jezusowe odejście z tego świata.
Tylko Łukasz wspomina, że podczas przemienienia uczniowie najzwyczajniej w świecie spali – nie byli więc świadkami rozmowy. Gdy się budzą doświadczają jedynie „chwały”, która bije od przemienionego Jezusa oraz Mojżesza i Eliasza. Zbudzony ze snu Piotr, próbując przedłużyć scenę przemienienia, proponuje postawienie trzech namiotów, jako schronienie dla Jezusa i Jego rozmówców. Ewangelista podkreśla jednak, że Piotr nie wie co mówi, a temu komentarzowi towarzyszy ukazanie się obłoku.
Obłok w ST był znakiem obecności Boga pośród swojego ludu na sposób ukryty (Wj 16,10). W Izraelu wierzono, że nikt z żyjących nie może oglądać Boga i pozostać przy życiu, stąd obłok traktowany był jako osłona dla ludzi przed majestatem Boga. Fakt powagi tego zdarzenia podkreśla ewangelista, wspominając o lęku uczniów.
Głos z obłoku, wskazując na Chrystusa objawia Jego posłannictwo: „To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie!”.Zostaje w ten sposób podkreślone szczególne wybraństwo i misja Jezusa oraz jej skutki.
Scena kończy się podkreśleniem faktu, że Jezus zostaje sam, a apostołowie milczą na temat tego wydarzenia. Owo milczenie sugeruje, że to, co dokonało się na górze przemienienia nie może zostać opisane żadnym ludzkim językiem, a znaczenie tego faktu stanie się dla apostołów zrozumiałe po zmartwychwstaniu.
w. 29: καὶ ὁ ἱματισμὸς αὐτοῦ λευκὸς ἐξαστράπτων
/kai ho himatismos autu leukos exastrapton/
A ubranie Jego bielą zabłysło jak błyskawica…
w. 35: οὗτόςἐστινὁυἱόςμουὁἐκλελεγμένος, αὐτοῦἀκούετε.
/hutos estin ho hios mu ho eklegmenos, sutu akuete/
Ten jest Syn Mój wybrany, Jego słuchajcie.
Greckie słowo ἐκλελεγμένος/eklegmenos/, czyli “wybrany” występuje w czasie (perfektum) wskazującym na przeszłe wybranie Jezusa do szczególnej misji zbawienia człowieka, a także dzięki temu czasowi zostaje także podkreślony motyw nieprzerwalnego trwania tego „wybrania”
Góra to miejsce doświadczenia, trudu, a także przede wszystkim miejsce spotkania z Bogiem. Jezus i uczniowie trudzą się, by wejść. Tu ma zdarzyć się coś bardzo ważnego, o czym apostołowie nie mają w ogóle pojęcia. Na szczycie Taboru, Jezus ukazuje swoją chwałę, przemienia się w ich obecności, objawia się jako Bóg, a Mojżesz i Eliasz (tak ważne postaci w historii Izraela) zaświadczają niejako o ważności i niezwykłości tego cudu. Ta przemiana Jezusa, to wezwanie dla mnie i dla ciebie, by wejść na górę tak jak Jezus i uczniowie. To wejście zawsze związane będzie z jakimś trudem, bólem, niemocą. Trzeba nam jednak podejmować tę drogę oczyszczenia w najbardziej prostych sytuacjach codzienności. Ten Wielki Post jest naprawdę szansą dla naszej przemiany, wystarczy chcieć… Każdy trud wyjścia na górę powinien pozostawić w nas jakąś metamorfozę. Jeśli wchodzę na swoją górę tego Wielkiego Postu, a później schodzę i jestem taki sam, i nic się we mnie nie zmieniło, to ten cały trud wyjścia był na marne. Jednak nie mogę się zniechęcać! Trzeba nam ciągle zaczynać od nowa, zawsze w obecności Jezusa!
Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy.